پی وی سی (PVC) یا پلی وینیل کلراید چیست؟
پلی وینیل کلراید به انگلیسی: Polyvinyl chloride یا پی وی سی (PVC) نوعی پلاستیک بسیار پرکاربرد است. می توان گفت در شرایط حاضر یکی از ارزشمندترین محصولات صنعت پتروشیمی است که سالیانه حدود 45 میلیون تن در جهان تولید میشود و پس از پلی اتیلن و پلی پروپیلن سومین پلیمر پرمصرف در جهان می باشد. این پلیمر پرمصرف در دسته های ترموپلاستیک یا گرمانرم طبقه بندی میشود، پلیمرهای گرمانرم موادی هستند که می توانند تا نقطه ذوب خود گرم شوند، خنک و شکل دهی شوند و قابلیت ذوب مجدد و شکل دهی دوباره را دارا هستند.
به‌طور عمومی بیشتر از 50٪ از پی وی سی ساخت بشر در صنعت ساختمان سازی مورد استفاده است.یکی از دلایل پرمصرف بودت این پلیمر ارزان بودن آن است و همچنین به سادگی سر هم‌بندی میشود. در سالهای اخیر پی وی سی جایگزین مواد ساختما ن‌سازی سنتی نظیر چوب، سیمان و سفال در بسیاری از مناطق شده‌است. با وجود ظهور یک ماده ایدئال در ساختمان سازی همچنان نگرانی در رابطه با هزینه پی وی سی برای محیط زیست طبیعی و سلامتی انسان وجود دارد.
تاریخ PVC
پی وی سی قدمت طولانی تری نسبت به اکثر پلاستیک ها دارد. لی وینیل کلراید به‌طور اتفاقی در دو موقعیت کوچک در قرن ۱۹ کشف شد. نخستین بار در سال ۱۸۳۵ به‌وسیله هنری ویکتور رگنالت و در ۱۸۷۲ به‌وسیله اوگن بومان. در هر دو موقعیت پلیمر زمانی آشکار شد که جامد سفید رنگ داخل فلاسک وینیل کلراید در معرض نور آفتاب قرار گرفت. این پلیمر در اوایل دهه 1930 معرفی گردید که به واسطه قیمت رقابتی آن ، خواص فیزیکی، مکانیکی و شیمیایی آن، توانایی فرآیند پذیری گسترده و قابل باز یافت بودن، به یک ماده بسیار متداول در تولید مصالح ساختمانی و صنعت ساختمان مبدل شد.
فرآوری پی وی سی
پلی وینیل کلراید از طریق پلیمریزاسیون مونومر وینیل کلراید شکل می‌گیرد. تولید تجارتی قسمت اعظم پی وی سی عمدتاً از طریق بسپارش تعلیقی انجام میشود و از بسپارش‌های توده‌ای و امولسیونی به میزان کمتر و از بسپارش محلولی به ندرت استفاده میشود. پلی وینیل کلراید از بلورینگی ناچیزی برخوردار بوده اما به علت زنجیرهای حجیم بسپار (نتیجه استخلاف بزرگ کلر) از استحکام و سختی برخوردار است. تی جی برای آن بالا و به میزان ۸۱ درجه سانتیگراد است، ولی میزان این تی جی آنقدر بالا نیست که فرایند با روش‌های گوناگون را دچار مشکل کند.
PVC در مقابل حرارت و نور نسبتاً ناپایدار بوده و کلرید هیدروژن از آن خارج میشود. این ماده اثرات زیان‌بخشی روی خواص اشیا دم دست (اجزای الکتریکی) علاوه بر اثرات فیزیولوژیکی بر جای می‌گذارد. پی وی سی پلاستیکی سخت است که به‌وسیله اضافه کردن روان‌کننده‌ها نرم و انعطاف‌پذیر میشود. بیشترین مورد استفاده آن فتالیت است.
پیش از قرن بیستم شیمیدان روسی ایوان استرا میسلنسکی و فریتز کلیت از کمپانی گریشم الکترون شیمی آلمان هر دو تلاش کردند تا پی وی سی را در محصولات تجاری به کار گیرند؛ اما مشکلات در فرایند، سختی و گاهی شکنندگی پلیمر تلاش‌های آنها را بی نتیجه می‌گذاشت. در سال ۱۹۲۶ والدو سیمون از بی اف گودریچ روشی برای نرم کردن پی وی سی به‌وسیله مخلوط کردن آن با افزودنی‌های گوناگون توسعه داد. نتیجه ماده‌ای انعطاف‌پذیر بود که به سادگی در فرایندها شرکت می‌کرد و بزودی در استفاده‌های تجاری شایع شد.
کاربردهای PVC
سالانه مصرف پی وی سی در جهان به طور میانگین به میزان 5 درصد افزایش پیدا میکند و بیش از 50 درصد این پلیمر و مشتقات آن در صنعت ساختمان بکاربرده میشود. از لوله های انتقال فاضلاب , لوله آب شرب و دیگر قطعات برقی و تاسیساتی , روکش سیم‌های برق و مخابراتی , درب و پنجره و حتی تزئینات استفاده میشود و و نقش مهمی در بهداشت، حمل و نقل، بسته بندی و همچنین هنر و طراحی دارد.
از پی وی سی بعنوان پلاستیک سخت برای
- کارت‌های نوار مغناطیسی
- صفحات گرامافون
- سیستم لوله کشی
و کانال نیز استفاده میشود . همچنین با اضافه کردن افزودنی‌هایی که اصلی‌ترین آنها فتالیت است می‌توان PVC (پی وی سی) را نرمتر و قابل انعطاف‌تر کرد، آنگونه که امروزه در پوشاک و لوازم خانگی مانند پرده، روکش مبل، ساخت شلنگ، لوله نرم و تاشو در کف‌سازی ساختمان‌ها و رویه بام‌ها و عایق سازی کابل‌های برق استفاده میشود.
امروزه این پلیمر یکی از مهم ترین مواد پتروشیمی است که در بسیاری از رشته‌های ساختمانی ، صنعت، کشاورزی و بسیاری از طرح‌های زیربنایی از آبرسانی و شهرسازی گرفته تا هواپیماسازی کاربردهای گسترده دارد.
